กลบทกบเต้นต่อยหอย
จาก "กลบทศิริวิบุลกิตติ์" โดยหลวงศรีปรีชา (เซ่ง)
๐------------------------๐
ยกหัตถ์น้อมยอมหัตถ์นั่งขึ้นตั้งเศียร
น้ำใจตรึกนึกจิตรตรองต่างทองเทียน
แจ่มจำนองจองจำเนียรบังคมคัล
ยุคลบังยังคู่บาทพระศาสนา
เป็นเทวินทร์ปิ่นเทวาโลกาสรรพ์
เคารพธรรมคำรพที่โมลีธรรม์
ส่องดวงใจใสดั่งจันทร์แจ่มอัมพร
พร้อมเสนาะเพราะสนิทจับจิตรแจ้ว
ล้วนน้ำเกิดเลิศเนื้อแก้วคำสั่งสอน
รานราคะละราคินสิ้นสังวอน
หมู่นิกายหมายน้อมกรอ่อนอภิวันท์
หนึ่งเคารพนบคุณรัตน์น้อมหัตถ์สงฆ์
แจ้งซึ่งอรรถจัดซึ่งองค์มงคลสรรพ์
บอกให้แจ้งแบ่งให้จริงทุกสิ่งอัน
รู้ในทางรางในธรรม์อันนอกใจ
ไว้อาจารย์วานเอาจิครคิดคำสอน
เลิศค้อมเกล้าเล้าครูกลอนสอนใจใส่
คุณวิชาค่าวิเชียรเพชรเจียระไน
มีสิ่งดีมิเสียได้บอกให้เรียน
เจริญคำจำรู้คุณบุญท้าวสอง
แรกประคับรับประคองปกป้องเศียร
พระคุณล้ำพร่ำคิดเลิศ เชิดชูเจียร
แน่จารึกนึกจะเรียนจำเนียรคุณ
แน่กว่าฟ้าหนากว่าฝั่งจะตั้งเทียบ
แม้นจักปรายหมายจักเปรียบศิงขรขุน
เอื้อมพระเมรุเอนพระมาศหมายมาศปูน
จารึกคำจำเริญคุณชนกนาน
แม้นปฐพีมีเปี่ยมภพจบโลกเหลือ
ต่างหมึกแจ่มแต้มหมายเจือจารึกสาร
น้ำเต็มห้องนองเต็มห้วงล่วงโลกนาน
ลายจารึกฦกจะรานลานจะร้อน
อันนามคุณอุ่นนานคิดปิดป้องเศียร
เหลือจะร้ายหลายจะเรียนเพียรอักษร
คุณญาติล้วนควรยิ่งล้ำพื้นอัมพร
ช่วยเกื้อกู้ชู้กายกรช้อนกายา
ไม่นึกร้างหมางในรักษฟักฟูมหลาน
แต่น้อยนิดติดหนุ่มนานเติบหน้าหา
นอบคุณจอมน้อมคุณเจ้ายุทธยา
เป็นจอมหลักปักจุนหล้าโลกากร
ปานโมลินปิ่นเมืองเลิศประเสริฐสิทธิ์
เพียงเทพวงษ์พงษ์เทวิศมหิศร
ยอดเนื้ออ้างอย่างหน่ออังกุรังพุทธังกร
ได้เกียรติชูดูเกื้อช้อนโอวาทา
สร้างบารมีสี่บรมรรถตรัสนับถือ
ในตรีรัตนัตไตรยหรือทรงอุตส่าห์
ตั้งความเพิ่มเติมความเพียรเป็นพุทธา
มุ่งจักเพื่อเมื่อจักพาพวกเวไนย
เข้าสู่ห้องของศุขให้ได้ถาพร
ขุดนิวาศขาดนิวรณ์มรณ์วิสัย
จงช่วยป้องจ้องชูปิดมหิศรภัย
จัดปัญญาจาเป็นใหญ่ในทางกลอน
เลื่องทั้งชื่อลือทั่วเชิดจงเลิศหมาย
เหมือนพงษ์ปราชญ์มาตรภิปรายเปรียบไกรศร
ใจประสิทธิ์จิตรประสงค์จำนงกลอน
จงถาวรจรถึงวันห้าพันปี
ข้าชื่อเซ่งเขียนชื่อซ้องจองนามหมาย
ล้ำไว้ชื่อลือว่าชายไว้ศักดิ์ศรี
พระบัณฑูรพูนบันเทิงพระทัยทวี
ตั้งยศแสงแต่งยศศรีหลวงปรีชา
พินิจดูภูวนาถได้ให้ศักดิ์แสง
ตามทำนองต้องตำแหน่งเป็นโหรหา
แจ้งซึ่งอรรถจัดซึ่งองค์ชาดกมา
ยกคาถังยังคาถาชักบาลี ฯ
๑-----------------------๑ |
พิจารณาโดยรวมเห็นว่า ที่เพิ่มจากกลอนทั่วไป คือ
"กลบทกบเต้นต่อยหอย" วางเขียนเป็น "กลอนเก้า" โดยแบ่งช่วงจังหวะ (๓-๓-๓)
โดย
๑). เล่นสัมผัสอักษรระหว่าง "ช่วงแรก" กับ "ช่วงกลาง" ของกลอนในแต่ละวรรค (กขง-กขง-๗๘๙)
๒). สัมผัสสระชิดระหว่าง "ช่วงแรก" กับ "ช่วงกลาง" ของกลอนในแต่ละวรรค (คำที่ ๓ กับ ๔)
ผิดพลาดตกหล่นประการใดขออภัยไว้ ณ ที่นี้ครับผม
[ เสริม ]
กลบทกบเต้นต่อยหอย เป็นกลบทลำดับแรกของเรื่อง "ศิริวิบุลกิตติ์" เริ่มต้นด้วยการไหว้พระรัตนตรัย ไหว้ครูกลอน ไหว้คุณบิดามารดา ญาติผู้ใหญ่ และไหว้เจ้ากรุงอยุธยา ถวายพระพรให้รุ่งเรืองสถาวรห้าพันปี ได้กล่าวถึงผู้แต่งในท้ายกลอนของกลทบทนี้ว่า
ข้าชื่อเซ่งเขียนชื่อซ้องจองนามหมาย.....ล้ำไว้ชื่อลือว่าชายไว้ศักดิ์ศรี
พระบัณฑูรพูนบันเทิงพระทัยทวี...........ตั้งยศแสงแต่งยศศรีหลวงปรีชา
พินิจดูภูวนาถได้ให้ศักดิ์แสง................ตามตำนองต้องตำแหน่งเป็นโหรหา
แจ้งซึ่งอรรถจัดซึ่งองค์ชาดกมา............ยกคาถังยังคาถาชักบาลี
** กลบทนี้มีที่มาปรากฏทั้งในตำรา "กลบทศิริวิบุลกิตติ์" และ "จารึกวัดพระเชตุพนฯ"
-๐ กลบทที่อยู่ในกลุ่มเดียวกัน ๐- • กลบท กบเต้นกลางสระบัว คลิก
• กลบท กบเต้นสลักเพชร คลิก
• กลบท กบเต้นสามตอน คลิก
• กลบท ระลอกแก้วกระทบฝั่ง คลิก
• กลบท ฟักพันร้าน คลิก
• กลบท สุรางค์ระบำ คลิก
• กลบท เจ้าเซ็นเต้นต้ำบุด คลิก ผิดพลาดประการใดขออภัยไว้ ณ ที่นี้ครับผม
...-๐ Black Sword (หมู มยุรธุชบูรพา) ๐-...
•
กลับสู่หน้าห้องเรียน กลอนกลบท คลิก •
กระโดดสู่ห้องเรียน โคลงกลบท คลิก •
กระโดดสู่ห้องศึกษา ภาพโคลงกลบท คลิก •
กระโดดสู่ห้องเรียน กาพย์ คลิก •
กระโดดสู่ห้องเรียน กลอน คลิก •
กระโดดสู่ห้องเรียน โคลง คลิก •
กระโดดสู่ห้องเรียน ฉันท์ คลิก •
กระโดดสู่ห้องเรียน ร่าย คลิก 